A festa do carnaval é un fenómeno que se comparte nos países occidentais. Cada un deles celébrao ao seu xeito, segundo a tradición cristiá que siga: si nos países de tradición luterana esta festa apenas si se celebra, quizais por unha antiga sospeita de que era unha celebración da hipocrisía católica, nos países que permaneceron fieis á tradición cristiá romana, o Carnaval celébrase como un traslado aos dominios da tradición: os carnavais urbanos como o de Venecia son unha exhibición do refinamento urbana fronte ao desenfreo e a cultura da exhibición e o malgaste que permanece nas zonas rurais. E aquí é onde nos atopamos neste recuncho extremo e occidental de Europa. Onde o carnaval chámase Entroido, unha festa de banquete e para os sentidos.
Se queredes gozar dun dos carnavais máis particulares da península Ibérica, hai varias cousas que debedes saber. A dispersión da poboación de Galicia tamén se conta nas tradicións: hai localidades coas súas propias tradicións pero tamén hai cidades e pobos que o celebran menos. O ciclo do Entroido máis famosos é o que se desenvolve no triángulo de Ourense: Verín-Laza e Xinzo de Lima conservan un modo de vivir esta festa, personificado na figuras de pantallas, cigarróns e peliqueiros. Outros Entroidos populares son os Xenerais da Ulla, que cabalgan cara ás súas batallas dialécticas ao longo da comarca de Santiago e na contorna; o loro Ravachol de Pontevedra ou a festa urbana da Coruña.
O Entroido é diverso en Galicia, a imaxe do país. O que si permanece unido en calquera comarca, como un recordo do perfil rural predominante en Galicia, é a comida como o centro das celebracións de Entroido: a afección polas mesas rebordantes e as xenerosas libacións son unha dos principais eixes do Entroido. Persoas relacionadas con estudos de historia, Economía ou Antropoloxía únense á opinión maioritaria: o exceso culinario s unha reacción aos tempos nos que a xente de Galicia sufriu tremendas épocas de fame. Aínda que os tempos cambien, hai atavismos que permanecen.
O Entroido cambiou moito desde que os primeiros labradores do Imperio Romano tardío dedicáronse a contrapoñer os seus costumes sensuais e excesivas aos novos costumes cristiáns, igual que sucedeu cunha chea máis de costumes e tradicións, está claro. O que si se mantén é unha carta de alimentos que son unha festa para os padais e un desgusto para dietistas. A protagonista é a carne de porco, mentres que nos Nadais son os peixes e mariscos e durante o verán é a carne de tenreira. O porco de Entroido sérvese de moitos xeitos: un pantagruélico desfile diante do prato que inclúe lacón e cachucha; touciño e costela; a orella e o rabo; o xamón e os chourizos...sempre acompañados de garavanzos, grelos e patacas e moi regado con ribeiras sacras, albariños e mencías.
Un espectáculo digno de ver e, sobre todo, comer.
¡E que epílogo! filloas, orellas, flores de Entroido, rosquillas e chulas...
Un Entroido en Galicia compréndese como o recordo a un modo de entender a vida que resumiu, para moitos, a alma galega moito máis alá dos tópicos (incertos) sobre a indecisión e responder a unha pregunta con outra pregunta. Un recordo, como explica Carlos Martínez Barbeito, a unha forma de vivir apegada aos dons da vida, ao goce dos sentidos e aos praceres da mea e o amor que son moeda corrente na nosa terra. Así é a alegría galaica, en xeral, que se deriva da abundante comida, das libacións espléndidas e da sensualidade satisfeita.
E que mellor xeito de comprobar esta celebración da vida carnal que gozando no Hotel Scala de todas as posibilidades que ofrece o Entroido.
Aquí agardamos.
Foto de Lijarcio
